Drewno świerkowe jest materiałem o szerokim spektrum zastosowań: można użyć go zarówno do wzniesienia konstrukcji domu, jak i wykorzystać do produkcji detali wykończeniowych, stolarki budowlanej lub mebli. Co sprawia, że surowiec ten jest tak uniwersalny?
Skąd pozyskuje się drewno świerkowe?
Obecnie naukowcy wyodrębnili blisko 50 gatunków świerka. W Polsce, w naturalnych lasach, rośnie jedynie świerk pospolity. Jest on przy tym gatunkiem stosunkowo często spotykanym. Nie pozostaje to bez wpływu na popularność pozyskiwanego z niego surowca – dzięki powszechności występowania drewno świerkowe jest stosunkowo tanie i łatwo dostępne. W sklepach i składach budowlanych można również spotkać surowiec importowany, pochodzący z chłodniejszych stref klimatycznych (głównie ze Skandynawii). Cechuje się on gęstszym usłojeniem. Właściwości drewna świerkowego tego typu – zwłaszcza jego zwiększona wytrzymałość – predysponują je do użycia w roli budulca.
Najważniejsze zastosowania drewna świerkowego
Drewno świerkowe łatwo poddaje się obróbce, jest stosunkowo miękkie i ma niewiele sęków. Na dodatek stosunkowo szybko można je wysuszyć. Po przeprowadzeniu tego procesu uzyskujemy surowiec lekki, wytrzymały i odporny na działanie niesprzyjających warunków atmosferycznych. Cenną właściwością drewna świerkowego jest też jego jasna barwa – dzięki niej wykonane z niego produkty łatwo poddać koloryzacji.
Jakie są właściwości drewna świerkowego?
Znakomite właściwości użytkowe i niska cena drewna świerkowego sprawiają, że jest ono wykorzystywane w wielu różnych dziedzinach. Wykonuje się z niego między innymi:
- elementy konstrukcji nośnej budynków (zwłaszcza tych, które wznoszone są w tzw. technologii kanadyjskiej);
- części więźby dachowej;
- deski elewacyjne;
- obiekty małej architektury parkowej i ogrodowej.
Oczywiście nie są to jedyne możliwe zastosowania drewna świerkowego – z materiału tego produkuje się również elementy wykończeniowe (listwy, balustrady, schody), galanterię drzewną, fornir, sklejkę oraz meble. Surowiec ten jest również wykorzystywany w górnictwie – wynika to m.in. z faktu, że nie traci on swych właściwości pod wodą.
Ciekawostki na temat drewna świerkowego
Wśród ciekawostek na temat drewna świerkowego na pierwszy plan wybijają się te, które związane są z jego zastosowaniami. Surowiec ten jest na przykład wykorzystywany do tworzenia instrumentów muzycznych. Jego popularność wśród lutników wynika z równomierności rozłożenia włókien w drewnie (pozwala to na uzyskanie czystego dźwięku). Z drewna świerkowego, pochodzącego z Czech, korzystał m.in. słynny Stradivarius.
Skoro mowa o dźwiękach: to właśnie ze względu na nie drewno świerkowe przez wieki było wykorzystywane do wykonywania górniczych stempli – jeżeli napór skał uszkodził ich strukturę, wydawały one przed pęknięciem charakterystyczne, trzeszczące odgłosy. Dzięki temu możliwa była ich wymiana (lub – w nagłych sytuacjach – ucieczka górników). Świerk wykorzystywany jest również w piwowarstwie, do warzenia tzw. spruce beer. Trunek ten był szczególnie popularny w XVIII wieku. Później został wyparty z rynku przez znane nam dzisiaj piwa, jednak sztuka jego wytwarzania nigdy nie zanikła. Do jego warzenia używa się m.in. gałęzi, kory, igieł i szyszek świerkowych.
Malowanie drewna świerkowego i jego impregnacja – jakiego środka użyć?
Pomimo wysokiej trwałości drewna świerkowego, wykonane z niego konstrukcje – zwłaszcza te, które znajdują się na zewnątrz budynku – powinny zostać odpowiednio zabezpieczone. Impregnacja może być połączona z nadaniem drewnu pożądanej przez użytkownika barwy. Preparatów, które to umożliwiają, jest naprawdę wiele. Do najczęściej wymienianych należą:
- Lakier. Efektem pomalowania drewna świerkowego lakierem jest utworzenie przezroczystej, nieprzenikalnej warstwy, która zabezpiecza powierzchnię przed uszkodzeniami mechanicznymi i wilgocią. Może być ona usunięta jedynie przez szlifowanie. Na rynku dostępne są zarówno tzw. lakiery bezbarwne, jak i lakierobejce (te drugie zawierają pigment, pozwalają więc na nadanie malowanym elementom koloru innego niż naturalny).
- Bejca. Środek ten wnika głęboko w strukturę drewna świerkowego, nadając mu kolor. Powierzchnia, pomalowana bejcą, pozostaje szorstka i chropowata, może też chłonąć wilgoć (z tego względu niekiedy nanosi się na nią dodatkową warstwę lakieru nawierzchniowego).
- Olej. Impregnacja drewna świerkowego olejem pozwala na uzyskanie ciekawego wyglądu wykonanych z niego elementów. Preparat ten ma przy tym nieco inne właściwości od wymienionych powyżej – nie zatyka on porów drewna, dzięki czemu wilgoć, która wniknie w jego strukturę, może odparować. Olejowanie drewna świerkowego musi być stosunkowo często powtarzane, jednak wykonanie tego typu prac jest stosunkowo łatwe (nie jest np. konieczne usuwanie wcześniejszych warstw preparatu).
- Farba. Kryje ona naturalny rysunek słojów, co dla wielu osób jest jej najważniejszą wadą. Zaletą jest natomiast możliwość wyboru spośród nieskończonej w zasadzie liczby barw. Malowanie drewna świerkowego farbą może być również znakomitym sposobem na ukrycie jego mankamentów wizualnych (np. uszkodzeń powierzchni, uzupełnionych masą szpachlową).
Warto pamiętać, że malowanie i impregnacja drewna świerkowego powinny być powtarzane cyklicznie – uchroni to wykonane z tego surowca elementy przed uszkodzeniem lub zniszczeniem.